192021222324252627282930313233

กัณฑ์ที่ ๑๐ สักกบรรพ

 

V10

พระอินทร์จำแลงเป็นพราหมณ์มาขอนางมัทรี
แล้วถวายคืน และประสาทพร 8 ประการ 

มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์ที่ ๑๐ กัณฑ์สักกบรรพ

 

“สักกบรรพ” แปลว่า ตอนที่ว่าด้วย พระอินทร์ คือ ท้าวโกสินทร์สักรินทร์เทวราช ผู้เป็นจอมเทพบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์

การทำความดี แม้ไม่มีคนเห็น แต่เทพยดาอารักษ์ย่อมรู้ย่อมเห็น

เป็นพระนิพนธ์ใน สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร

กัณฑ์สักกบรรพ ประดับด้วยคาถา ๑๓ พระคาถา

เพลงประจำกัณฑ์ คือ เพลง “กลม” หรือ “เหาะ”

               

                 ประกอบกิริยาเหาะลงมา และการแปลงกายของพระอินทร์ สาระน่ารู้สู่ผู้สดับ ข้อคิดจากกัณฑ์ การทำความดี แม้ไม่มีคนเห็น แต่เทพยดาอารักษ์ย่อมรู้ย่อมเห็น เนื้อความโดยย่อ ท้าวสักกะ อมรินทร์ ราชาแห่งเทวโลกชั้นดาวดึงส์ ทรงคำริว่า เมื่อวานนี้พระเวสสันดรพระราชทานโอรสสองพระองค์แก่ชูชกไป ถ้ามีใครมาขอพระนางมัทรีอีก พระองค์ก็จะพระราชทานให้ และพระองค์ก็จะต้องอยู่พระองค์เดียว ไม่มีใครปฏิบัติบำรุง จะลำบากมาก เราควรจะแปลงเพศเป็นพราหมณ์ไปทูนขอพระนางมัทรีเสียก่อน เมื่อได้รับพระราชทานแล้วก็ฝากไว้ ป้องกันมิให้พระองค์พระราชทานแก่ใครอีก หากจะมีผู้มาขอภายหลัง ทั้งยังเป็นทางช่วยส่งเสริมเพิ่มภริยาทานบารมี ซึ่งพระองค์ยังไม่ได้ทรงบำเพ็ญให้ได้บำเพ็ญเสียให้บริบูรณ์ด้วย เพื่อบรรลุ พระสัมโพธิญาณ

                 ครั้นท้าวสักกะทรงดำริแล้วก็เสด็จลงมาโดยเพศพราหมณ์เดินทางเข้าไปเฝ้าพระเวสสันดร ทูลขอพระนางมัทรี พระเวสสันดรก็พระราชทานให้ พร้อมกับรับสั่งว่าพระนางมัทรีนั้น พระองค์รักใคร่ดังดวงเนตร แต่รักพระสัพพัญญุตญาณยิ่งกว่ามากจึงยินดีให้เสมือนแลกเอาสัพพัญญุตญาณไว้ แม้พระนางมัทรีก็ยินดีอนุโมทนาในการพระราชทานพระเวสสันดร เพื่อร่วมทานบารมีให้สำเร็จแก่พระสัมโพธิญาณเป็นเหตุให้แผ่นดินไหวเป็นอัศจรรย์

                 ต่อนั้น ท้าวสักกะที่แปลงกายเป็นพราหมณ์ ก็ฝากพระนางมัทรีไว้ยังไม่รับไปขอใหอยู่ปฏิบัติพระเวสสันดรและตรัสบอกว่า ตนมิได้เป็นพราหมณ์เข็ญใจ หากเป็นท้าวท้าวสักรินทร์ขอถวายพร ๘ ประการแก่พระองค์แล้วสำแดงกายปรากฏเหาะขึ้นสู้ท้องฟ้า

พระเวสสันดรก็ดีพระทัยทูลรับพร ๘ ประการโดยดังนี้

                ๑. ขอให้พระบิดามีเมตตา

                ๒. ขอให้ปล่อยนักโทษ

                ๓. ขอให้อนุเคราะห์คนยากจน

                ๔. ขออย่าให้รู้อำนาจสตรี

                ๕. ให้พระโอรสมีอายุยืน

                ๖. ขอให้ฝนแก้ว ๗ ประการตกลงในเมืองสีพี

                ๗. ขอให้สมบัติในท้องพระคลังอย่ารู้หมดสิ้น

                ๘. เมื่อทิวงคตแล้ว ขอให้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต

                ท้าวสักกะเทวราช ก็ตัดประสิทธิ์ประสาทให้สมมโนรถและตรัสว่า ในไม่ช้าพระชนกก็จะเสด็จออกมารับพระองค์คืนเข้าไปครองราชย์สมบัติอย่าทรงวิตกอาดูรพระทัย อุตส่าห์บำเพ็ญเนกขัมมบารมีตามทางพุทธทางกูงสืบไปเถิดแล้วเสด็จกลับเทวโลก

                อานิสงส์ ผู้บูชากัณฑ์สักกบรรพ จะได้เป็นผู้เจริญด้วยลาภยศตลอดจนจตุรพิธภรทั้ง ๔ คือ อายุ วรรณะ สุขะ พละ ตลอดการ

                                 

                               ข้อคิดประจำกัณฑ์

                พระอินทร์จำแลงเป็นพราหมณ์มาขอนางมัทรี

                แล้วถวายคืน และประสาทพร ๘ ประการ

                การทำดีแม้ไม่มีคนเห็น ขาดคนชมเชย

                ก็เป็นความดีอยู่วันยังค่ำ

                ดุจทองคำแม้จะอยู่ในตู้โชว์หรือในกำปั่น

                จะปิดหน้าพระหรือหลังพระ

                ก็เป็นทองคำอยู่นั้นเองเข้าลักษณะว่า

                         ความ(ของ)ดีดีเด็ดเหมือนเพชรเหมือนทอง

                ถึงไร้เจ้าของก็เหมือนตัวยัง

                ถึงใส่ตู้อุดถึงขุดหลุมฝัง

                ก็มีวันปลั่งอะหลั่งฉั่งชู

                การทำดีแม้ไม่มีคนเห็น

                แต่เทพยดาอารักษ์เบื้องบน ท่านย่อมรู้